Beschrijf het gedrag van het kind hardop: wat doet het kind precies? Voorbeeld: het kind speelt met blokken en pakt alle blauwe. Jij zegt: “Je pakt alle blauwe blokken.”
Je kunt ook beschrijven wat je opvalt aan de manier waarop het kind iets doet. Voorbeeld: het kind is een puzzel aan het maken en doet dat steeds per rij. Je zegt: “Ik zie dat je rij voor rij neerlegt.” Zo laat je zien dat je aandacht hebt voor het spel van het kind en stimuleer je het kind om door te spelen.
Zie jezelf als een sportcommentator op de radio die met een neutrale stem verslag doet van een voetbalwedstrijd. Doe dit alleen als het functioneel is. Overdrijf het niet. Houd stiltes tussendoor om het kind ruimte te geven zelf iets te zeggen.
Je kunt ook luisteren naar wat het kind zegt en dit hardop herhalen in ongeveer dezelfde woorden (=parafraseren). Voorbeeld: Als het kind zegt: “Kijk, ik heb mijn moeder getekend”, dan kun je zeggen: “Ah, ik zie het, je hebt je moeder getekend’.
Beschrijf niet alles wat het kind doet. Het klinkt misschien onnatuurlijk en kan het spel van het kind verstoren.
In de videofragmenten hieronder kun je zien hoe de leerkrachten van ons project het gedrag van de kinderen in hun klaslokaal verwoorden.
Deze video’s zijn gefinancierd met subsidie van de EU (Erasmus+). De auteurs zijn verantwoordelijk voor de inhoud.
Spelen met geometrische figuren
Juf Alberta speelt samen met Melissa (3 jaar en 8 mnd) met geometrische figuren. Alberta observeert Melissa’s handelingen en luistert naar wat Melissa zegt. Ze spiegelt het spel van Melissa en verwoordt haar eigen handelingen en ook die van Melissa.
Alberta neemt de tijd om Melissa’s spel te observeren en spiegelen. Op haar beurt heeft Melissa ook aandacht voor de handelingen van Alberta en ze geeft haar de tijd die ze nodig heeft. Valt het je op dat Melissa ook zelf haar spel gaat verwoorden? Het gaat hier om een gelijkwaardige uitwisseling waar het kind van geniet. Ze voelt zich gerespecteerd in haar beslissingen.
Op het race-circuit
Juf Alberta volgt Rodrigo terwijl hij speelt met het race-circuit dat hij heeft gebouwd. Ze observeert Rodrigo en beschrijft af en toe wat hij doet en herhaalt wat Rodrigo zegt. Ze respecteert de initiatieven van Rodrigo en is een aandachtig speelmaatje.
Alberta speelt rustig mee met Rodrigo zonder opdringerig te zijn. Als je meespeelt is het belangrijk om de leiding van het kind te respecteren, interesse te tonen en aan te moedigen. Het heeft een zichtbaar effect op Rodrigo dat zijn juf blivjende aandacht voor hem heeft en zijn keuzes en aanpak respecteert.
“Omhoog”
Meester Jorge gaat met Farhat (4;2 jaar) spelen. Farhat spreekt Nederlands als tweede taal. Jorge observeert wat Farhat doet en verwoordt dat. Hij reageert op Farhats initiatieven tot communicatie en taalgebruik.
Als je taal geeft aan het spel van kinderen is het belangrijk om daar natuurlijke momenten voor te kiezen. Momenten waarop je zelf enthousiast bent of geboeid door wat er gebeurt, zijn perfect. Welke andere momenten zetten jou aan om te verwoorden wat je waarneemt?